Şimdi efendim, elinizde bir Woody Allen filmi varsa, biliniz ki size ait olmayan bir nevrozun, son derece zekice yazılmış diyaloglarla servis edilme ihtimali yüksektir. Midnight in Paris, tam da bu: Orta Anadolu’nun herhangi bir üniversitesinde, 21. yüzyılın o lay lay lom ve lüzumsuz akışına sıkışmış, fakat kendini 1920’ler Paris’inde var olması gereken entelektüel sanan her genci avucunun içine alan zarif bir tuzaktır.
Filmin ana karakteri Gil Pender, Amerikan filmlerinin o klasik, "başarılı ama mutlu değil" klişesinin sevimli bir versiyonudur. Adam müstakbel kayınpederinin lüksüne, nişanlısının sıkıcı mantığına ve içinde bulunduğu anın banalitesine tahammül edemez. Eh, haklıdır da; 21. yüzyılın karmaşasında, salt bir sanat için yapılan işlerin ne kadar da azaldığını görüp hayıflanmak kaçınılmazdır.
Nostaljinin Fiyatı ve O Lüzumsuz
Gil’in her gece yarısı gizemli bir arabaya atlayıp soluğu 1920’lerde alması, aslında bizlerin de ders çalışmaktan kaçarken beynimizin arka odacıklarında kurduğu "Keşke ben de Fikret Mualla ile meyhanede oturaydım" fantezisinin ete kemiğe bürünmüş halidir.
Fakat Woody Allen, o lüzumsuz hayranlığımızı yüzümüze çarpmakta Ferhan Şensoy kadar acımasızdır. Gil, yüzyılın en büyük dehalarıyla tanışır. Fitzgerald’ın o nevi şahsına münhasır, hafifçe laylaycı edası, Picasso’nun dahi ukalalığı... Ancak bu buluşmaların bir sahiciliği yoktur; bu, sadece Gil’in kendi çağının dertlerinden kaçışıdır.
İşte bu noktada, o tokmağı beynimize indiren an gelir: Gil, 1920’lerdeki aşkı Adriana ile tanışır. Adriana da Gil’in "altın çağı" olan 1920’lerde değil, Rönesans döneminde yaşamak istediğini söyler!
Lay lay lom olan, dönemler değil, insanoğlunun kendisidir.
Zekice Bir Nihilizm
Film, bu absürt döngüyü göstererek, "altın çağ" kavramının bir illüzyon olduğunu, her dönemin bir sonraki dönem için nostalji nesnesi olduğunu zekice ispatlar. Woody Allen, kimseyi suçlamaz; sadece gösterir: İnsan, bulunduğu anın lüzumsuz dertleriyle boğuşmak yerine, hep layacı bir geçmişe sığınma eğilimindedir.
Peki, 21 yaşındaki bize bu filmin duygusal yükü nedir?
Duygusallık, filmin nihayetinde Gil’in nişanlısını ve o sıkıcı burjuva hayatını bırakıp, Paris yağmurunda yürümeyi seven bir kadınla bugünde kalmayı seçmesidir.
Olay, Hemingway ile tanışmak değil; bugünün dertleriyle, bugünün güzelliklerini kabullenmekle ilgilidir. Yaşadığımız an, ne kadar sıkıcı görünürse görünsün, gelecekte birileri için "Ah, 2020'ler ne kadar sahiciydi!" diyeceği bir kült dönem olacaktır.
Sonuç: Bırakın o lüzumsuz geçmiş özlemini, kafanızdaki gürültüyü kesin ve sinema kulübünün gösteriminde anda kalın. Yoksa 20 yıl sonra bu dönemi özlerken, bugünlerinizi de heba etmiş olursunuz.
İyi seyirler; zira bu film, sadece izlenmez, aynı zamanda bir miktar hicvedilmelidir.